Osoby, które planują sprzedać lub kupić nieruchomość, często są zainteresowane depozytem notarialnym. Poniżej przedstawiamy najważniejsze fakty na temat wspomnianego sposobu zabezpieczenia stron umowy sprzedaży.
Kluczowe informacje:
W tym artykule zapoznasz się z informacjami na temat tego:
- czym jest depozyt notarialny i co można zdeponować,
- jak wygląda procedura jego ustanowienia,
- ile kosztuje depozyt i kto ponosi opłaty,
- w jakich sytuacjach warto z niego skorzystać,
- jakie są główne zalety tego rozwiązania.
Czym jest depozyt notarialny?
Zgodnie z artykułem 108 Prawa o notariacie notariusz w związku z czynnością dokonywaną w jego kancelarii może przyjąć na przechowanie papiery wartościowe bądź też pieniądze. W walucie polskiej lub obcej. Może to zrobić w celu przekazania ich osobie, która została wskazana przy złożeniu lub jej następcy prawnemu.
Specjalnie dla tej czynności notariusz prowadzi specjalne konto. Najczęstszym przypadkiem ustanowienia depozytu jest umowa sprzedaży nieruchomości.
Notariusz przy przyjęciu depozytu spisuje protokół, który zawiera informacje, takie jak: tożsamość osoby składającej, data przyjęcia, data mającego nastąpić wydania, imię, nazwisko i miejsce zamieszkiwania osoby odbierającej depozyt.
Wydanie depozytu natomiast następuje za pokwitowaniem. O jego ustanowieniu decyduje chwila złożenia pieniędzy, a nie moment spisania protokołu. Jest to zgodne ze stanowiskiem, które prezentuje Sąd Najwyższy.
Co można zdeponować?
Zdeponować można pieniądze w walucie polskiej lub obcej bądź też papiery wartościowe. Jeżeli chodzi o papiery wartościowe, chodzi o między innymi o: akcje, obligacje, czeki oraz weksle. Przyjmowany przez notariusza depozyt może być zarówno zamknięty w kopertach, jak i zapisany na elektronicznych nośnikach danych.
Czy depozyt jest obowiązkowy?
Ani na notariusza, ani na strony transakcji nie został nałożony obowiązek depozytu. Zdecydowanie warto jednak z niego korzystać. Jego zastosowanie minimalizuje ryzyko niewywiązania się z umowy przez którąkolwiek ze stron. Co ważne, procedura jest jasno określona przez przepisy prawa, a nad jej prawidłowym przebiegiem czuwa osoba zaufania publicznego.
Ile kosztuje depozyt notarialny?
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości, maksymalna opłata za przyjęcie pieniędzy lub papierów wartościowych do depozytu notarialnego wynosi połowę stawki maksymalnej taksy notarialnej obliczonej od wartości przedmiotu depozytu.
Maksymalne stawki taksy notarialnej:
Zgodnie z obowiązującymi przepisami wysokość wynagrodzenia notariusza jest uzależniona od wartości przedmiotu czynności prawnej i wynosi:
- do 3 000 zł – 100 zł,
- kwota między 3 000 zł a 10 000 zł – 100 zł oraz 3% od kwoty przekraczającej 3 000 zł,
- kwota między 10 000 zł a 30 000 zł – 310 zł oraz 2% od nadwyżki ponad 10 000 zł,
- kwota między 30 000 zł a 60 000 zł – 710 zł oraz 1% od kwoty powyżej 30 000 zł,
- kwota między 60 000 zł a 1 000 000 zł – 1 010 zł oraz 0,4% od nadwyżki przekraczającej 60 000 zł,
- kwota między 1 000 000 zł a 2 000 000 zł – 4 770 zł oraz 0,2% od kwoty ponad 1 000 000 zł,
- powyżej 2 000 000 zł – 6 770 zł oraz 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, przy czym maksymalna wysokość taksy to 10 000 zł, a w przypadku osób zaliczanych do I grupy podatkowej – 7 500 zł.
Do opłaty należy doliczyć VAT oraz koszty wypisów aktu notarialnego. Wysokość wynagrodzenia można negocjować z notariuszem.
Przykłady kosztów depozytu dla konkretnych kwot
Przy wartości depozytu 3 000 zł maksymalna taksa notarialna wynosi 100 zł, więc koszt depozytu to maksymalnie 50 zł. Dla 10 000 zł taksa to 310 zł, a depozyt – 155 zł.
W przypadku 30 000 zł taksa wynosi 710 zł, co oznacza maksymalny koszt depozytu na poziomie 355 zł. Przy 60 000 zł taksa to 1 010 zł, a depozyt – 505 zł. Dla 200 000 zł taksa maksymalna to 1 570 zł więc depozyt wyniesie 785 zł. W przypadku miliona złotych taksa to 4 770 zł, a depozyt – 2 385 zł. Jeżeli wartość depozytu wynosi 1 500 000 zł, taksa to 5 770 zł, a koszt depozytu 2 885 zł.
Natomiast przy 3 000 000 zł taksa maksymalna to 9 270 zł. Daje to koszt depozytu w wysokości 4 635 zł.
| Do wszystkich podanych kwot należy doliczyć 23% VAT oraz ewentualne koszty wypisów aktu notarialnego. |
Kto może skorzystać i w jakich sytuacjach?
Z depozytu notarialnego mogą skorzystać strony przy: zakupie nieruchomości (najczęstszy wariant), sprzedaży firmy, spłacie zobowiązań w umowach cywilnych oraz przy działach spadku. Rozwiązanie to jest stosowane też w transakcjach handlowych, w których istnieje konieczność przekazania pieniędzy lub dokumentów, których wydanie ma być uzależnione od określonych warunków.
Kto płaci za depozyt?
Za depozyt notarialny zwykle płaci osoba składająca depozyt, czyli najczęściej kupujący przy transakcji nieruchomości. Jednak przepisy prawa nie określają jednoznacznie, kto powinien ponieść ten koszt. Strony mogą ustalić inny podział kosztów, np. podzielić się nim po połowie.
Czy można negocjować stawkę depozytu notarialnego?
Strona, która składa depozyt, może negocjować, aby spróbować obniżyć wysokość opłaty. Warto przed rozmową z notariuszem znać widełki opłat i przygotować argumenty, które uzasadniają obniżenie stawki.
Do takich argumentów należą m.in. wysoka wartość transakcji, stała współpraca z kancelarią lub jednoczesne zlecenie kilku czynności notarialnych.
Zalety depozytu notarialnego
Złożenie depozytu notarialnego oznacza bezpieczeństwo transakcji i spokojny sen każdej ze stron aktu notarialnego. Celem i rolą, jaką odgrywa depozyt notarialny, jest zabezpieczenie interesów sprzedającego i kupującego.
Z jednej strony sprzedający nieruchomość wie, że kupujący dysponuje odpowiednimi środkami. Z drugiej strony kupujący ma gwarancję, że sprzedający otrzyma pieniądze dopiero po zawarciu umowy przeniesienia własności mieszkania czy domu.
Zdeponowanie zwalnia też stronę kupującą z konieczności przelania drugiej stronie pieniędzy jeszcze przed zawarciem umowy, która przenosi własność. Daje więc pewność, że notariusz wykona przelew na rzecz sprzedającego dopiero po podpisaniu aktu notarialnego.
Skorzystanie z depozytu notarialnego eliminuje też ryzyko zapłaty fałszywymi banknotami.
Co oznacza depozyt notarialny — podsumowanie
Depozyt notarialny to forma bezpiecznego przekazania pieniędzy lub papierów wartościowych, w której notariusz przechowuje je na specjalnym koncie i wydaje dopiero po spełnieniu ustalonych warunków.
Stosowany jest między innymi przy sprzedaży nieruchomości, umowach handlowych czy spłacie zobowiązań, minimalizuje ryzyko niewywiązania się z umowy.
Koszt wynosi maksymalnie połowę stawki taksy notarialnej od wartości przedmiotu depozytu (plus VAT), a strony mogą ustalić, kto go ponosi. Najczęściej płaci kupujący.
Największe zalety to gwarancja, że środki trafią do sprzedającego po podpisaniu aktu i ochrona przed nieuczciwymi formami płatności.
